Bài giảng môn Toán học lớp 7 - Tiết 29: Hàm số (Tiết 5)

Ngày soạn: / / Ngày dạy : / Tiết 29: Hàm số 1.Mục tiờu. a.Về kiến thức. - Học sinh biết được khái niệm hàm số - Nhận biết được đại lượng này có phải là hàm số của đại lượng kia hay không trong những các cho cụ thể và đơn giản. b. Về kĩ năng. - Tìm được giá trị tương ứng của hàm số khi biết giá trị kia c. Về thỏi độ. - Học sinh yêu thích môn học 2. Chuẩn bị của GV&HS. a. Chuẩn bị của GV. Giáo án + Tài liệu tham khảo + Đồ dùng dạy học + Bảng phụ b. Chuẩn bị của HS. Đọc trước bài mới + ôn tập các kiến thức liên quan. 3. Tiến trỡnh bài dạy. a. Kiểm tra bài cũ. ( Khụng kiểm tra ) * Đặt vấn đề (1’) : Trong thực tiễn và trong toán học ta thường gặp các đại lượng thay đổi phụ thuộc vào sự thay đổi của các đại lượng khác. Mối liên quan đó cho ta biết điều gì? b. Bài mới. Hoạt động của thầy trũ Học sinh ghi Hoạt động 1: Một số ví dụ về hàm số(18') 1. Một số ví dụ về hàm số Gv Trong thực tiễn và trong toán học ta thường gặp các đại lượng thay đổi phụ thuộc vào sự thay đổi của các đại lượng khác cụ thể ta xét 1 số ví dụ sau. Ví dụ 1 nhiệt độ T (0C) phụ thuộc vào thời điểm t (giờ) trong một ngày Gv Treo bảng phụ nội dung ví dụ 1 (Sgk - 62) * Ví dụ 1 (Sgk - 62) Hs Đọc và nghiên cứu ví dụ 1 K? Theo bảng này nhiệt độ trong ngày cao nhất khi nào? thấp nhất khi nào? Hs Theo bảng này nhiệt độ trong ngày cao nhất lúc 12 giờ trưa (260C) và thấp nhất lúc 4 giờ sáng (180C) Gv Yêu cầu học sinh đọc và nghiên cứu ví dụ 2 trong (Sgk - 63) * Ví dụ 2 (Sgk - 63) K? Một thanh kim loại đồng chất có khối lượng riêng là 7,8 (g/cm3) có thể tích là V (cm3). Hãy lập công thức tính khối lượng m của thanh kim loại đó. m = 7,8.V Hs m = 7,8.V K? Công thức này cho ta biết m và V là 2 đại lượng quan hệ như thế nào? Hs m và V là hai đại lượng tỉ lệ thuận vì công thức tính có dạng y = k.x và k = 7,8 Gv Yêu cầu học sinh đọc và nghiên cứu ? 1 (Sgk - 63) ? 1 (Sgk - 63) Tb? Qua nghiên cứu hãy cho biết ? 1 yêu cầu gì? Hs Hãy tính các giá trị tương ứng của m khi: V = 1; 2; 3; 4 V(Cm3) 1 2 3 4 m (g) 7,8 15,6 23,4 31,2 Gv Hướng dẫn học sinh kẻ bảng K? Để làm ? 1 ta làm như thế nào? Hs Thay vào công thức để tìm m Hs Tự thực hiện cá nhân trong vòng 2 phút để tìm m Hs Một em lên trình bày Gv Yêu cầu học sinh nghiên cứu ví dụ 3 * Ví dụ 3 (Sgk - 63) ? Ví dụ 3 cho biết gì và yêu cầu gì? Hs Cho biết: Một vật chuyển động đều trên quãng đường dài 50 Km với vận tốc V (Km/h). Yêu cầu: Hãy tính thời gian t (h) của vật đó. K? Hãy tính thời gian t (h) của vật đó ? Công thức này cho ta biết với quãng đường không đổi thì thời gian và vận tốc là 2 đại lượng quan hệ như thế nào? Hs Quãng đường không đổi thì thời gian và vận tốc là hai đại lượng tỉ lệ nghịch vì công thức có dạng K? Hãy lập bảng các giá trị tương ứng của t khi biết V = 5; 10; 25; 50 ? 2 (Sgk - 63) Gv Hướng dẫn học sinh kẻ bảng K? Để làm ? 2 ta làm như thế nào? Hs Thay vào công thức để tìm t Hs Tự thực hiện cá nhân trong vòng 2 phút để tìm t V(Km/h) 5 10 25 50 t (h) 10 5 2 1 Hs Một em lên trình bày K? Nhìn vào bảng ở ví dụ 1 em có nhận xét gì? Hs Nhiệt độ T phụ thuộc vào sự thay đổi của thời điểm t * Nhận xét (Sgk - 63) ? Với mỗi thời điểm t ta xác định được mấy giá trị nhiệt độ tương T tương ứng? Lấy ví dụ minh hoạ. Hs Với mỗi giá trị của thời điểm t ta xác định được một giá tương ứng của nhiệt độ T. Ví dụ: t = 0 (giờ) thì T = 200C t = 12 (giờ) thì T = 260C K? Tương tự ở ví dụ 2 em có nhận xét gì? Hs Khối lượng m của thanh đồng chất phụ thuộc vào thể tích V của nó. Với mỗi thời điểm của V ta chỉ xác định được một giá trị tương ứng của m Gv Ta nói nhiệt độ T là hàm số của thời điểm t, khối lượng m là một hàm số của thể tích V. G? Tương tự ở ví dụ 3: Thời gian t là hàm số của đại lượng nào? Hs Thời gian t là hàm số của vận tốc V Gv Vậy hàm số là gì ta sang phần 2 Hoạt động 2: Khái niệm hàm số (18') 2. Khái niệm hàm số: K? Qua các ví dụ trên hãy cho biết đại lượng y là hàm số của đại lượng x khi nào? Hs Mỗi giá trị x cho tương ứng với 1 giá trị của y Gv Chốt lại: Nếu đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng thay đổi x sao cho với mỗi giá trị của x ta luôn xác định được chỉ một giá trị tương ứng của y thì y được gọi là hàm số của x. Hs Đọc lại khái niệm (Sgk - 63) * Khái niệm (Sgk - 63) Gv Lưu ý học sinh: Để y là hàm số của x cần có các điều kiện sau: - x và y đều nhận các giá trị số. - Đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng x - Với mỗi giá trị của x không thể tìm được nhiều hơn một giá trị tương ứng của y. Gv Giới thiệu phần chú ý (Sgk - 63) Khi x thay đổi mà y luôn nhận 1 giá trị thì y được gọi là hàm hằng. - Hàm số có thể cho bằng bảng, bằng công thức. - Khi y là hàm số ta có thể viết: y = f(x), y = g(x) .... Chẳng hạn: Với hàm số được cho bởi công thức y = 2x + 3 ta còn có thể viết: y = f(x) = 2x + 3 và khi đó thay cho câu "Khi x bằng 3 thì giá trị tương ứng của y là 9" hoặc câu "Khi x bằng 3 thì y bằng 9". Ta viết f(3) = 9 * Chú ý (Sgk - 63) Gv Treo bảng phụ nội dung bài 24 (Sgk - 63) Bài 24 (Sgk - 63) Gv Hãy xét sự tương ứng các giá trị của x và y Đại lượng y là hàm số của đại lượng x. Hs Học sinh hoạt động cá nhân trong 3 phút Trình bày, giải thích trong 2 phút Vì mỗi giá trị của x tương ứng cho duy nhất 1 giá trị của y Gv y là một hàm số của x vì nhìn vào bảng ta thấy 3 điều kiện của hàm số đều thoả mãn. Đây là trường hợp hàm số được cho bằng bảng. K? Lấy ví dụ về hàm số được cho bởi công thức * Ví dụ: Hs y = f(x) = 3x y = g(x) Xét hàm số y = f(x) = 3x Hãy tính f(1) ; f(- 5) ; f(0) Giải ? Xét hàm số y = f(x) = 3x. Hãy tính f(1) ; f(- 5) ; f(0) f(1) = 3.1 = 3 f(- 5) = 3. (-5) = - 15 ? Tương tự xét hàm số y = g(x) Hãy tính g(2) ; g(- 4) f(0) = 3.0 = 0 Hs g(2) ; g(- 4) c. Củng cố - luyện tập ( 6’) Gv Yêu cầu học sinh làm bài 25 (Sgk - 64) Bài 25 (Sgk - 64) Tb? Bài 25 cho biết gì và yêu gì? Giải Hs Cho hàm số y = f(x) = 3x2 + 2 Tính K? Để tính ta làm như thế nào? Hs Thay x; x=1; x=3 vào hàm số rồi thực hiện phép tính để tìm y Gv Tính chính là tính y khi cho x; x=1; x=3 d. Hướng dẫn HS tự học ở nhà. (2') - Học thuộckhái niệm hàm số, chú ý, lấy ví dụ về hàm số - Làm bài tập 26, 27, 28, 29, 30 (Sgk - 64) - Hướng dẫn bài 27: a, y là hàm số của đại lượng x b, y là hàm số của đại lượng x. Đây là hàm hằng. - Chuẩn bị tiết sau luyện tập