Bài giảng lớp 9 môn Ngữ văn - Tiết 116: Mùa xuân nho nhỏ

NhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o vÒ dù chuyªn ®ÒLớp 9BGiáo viên: Nguyễn Thị NụTrường THCS Đông LongThành NộiNgọ MônSông Hương và núi Ngự BìnhCố đô HuếĐại nộiThành NộiÝ nghĩa biểu tượng của hình tượng con cò trong văn bản “Con cò” của Chế Lan Viên là gì ?Hình ảnh người nông dân vất vả, lam lũ.Hình ảnh người phụ nữ vất vả, nhọc nhằn, giàu đức hi sinh.Biểu tượng cho tấm lòng người mẹvà những lời hát ru.Cả 3 ý trên.ABCDSai rồi !Ồ ! Tiếc quá.Bạn thử lần nữa xem !Chúc mừng bạn !KiÓm tra bµi cò : ( Thanh H¶i )Tiết 116 Nhµ th¬ Thanh H¶i (1930-1980)1. T¸c gi¶:- Tªn thËt lµ Ph¹m B¸ Ngo·n . ( 04.11.1930 – 15. 12.1980)- Quª: HuyÖn Phong §iÒn, tØnh Thõa Thiªn - HuÕ.- XuÊt th©n trong mét gia ®×nh trÝ thøc nghÌo: cha d¹y häc, mÑ lµ n«ng d©n, Thanh H¶i tham gia c¸ch m¹ng tõ khi 17 tuæi. - N¨m 1965 «ng ®­îc tÆng gi¶i th­ëng v¨n häc NguyÔn §×nh ChiÓu. Sau n¨m 1975, Thanh H¶i lµ uû viªn Ban chÊp hµnh Héi nhµ v¨n ViÖt Nam.Phong cách thơ : Chân chất, bình dị , đôn hậu và đằm thắm.- Tác phẩm chính:Huế mùa xuân Dấu võng Trường Sơn. Mưa xuân đất này.Nhµ Th¬ Thanh H¶i (1930-1980)1. T¸c gi¶:- Tªn thËt lµ Ph¹m B¸ Ngo·n . ( 04.11.1930 – 15. 12.1980)- Quª: HuyÖn Phong §iÒn, tØnh Thõa Thiªn - HuÕ.- N¨m 1965 «ng ®­îc tÆng gi¶i th­ëng v¨n häc NguyÔn §×nh ChiÓu. - Sau n¨m 1975, Thanh H¶i lµ uû viªn Ban chÊp hµnh Héi nhµ v¨n ViÖt Nam.Phong c¸ch th¬: B×nh dÞ, nh©n hËu vµ ch©n thµnh.I §äc t×m hiÓu chungV¨n B¶n TiÕt :116 MïA XU¢N NHO NHá Thanh H¶i2. T¸c phÈmV¨n B¶n TiÕt :116 MïA XU¢N NHO NHá Thanh H¶iNhµ Th¬ Thanh H¶i(1930-1980)2. T¸c phÈm : Bµi th¬ Mïa xu©n nho nhá ®­îc viÕt vµo th¸ng 11 n¨m 1980 khi t¸c gi¶ ®ang n»m trªn gi­êng bÖnh .3. ThÓ lo¹i :I. §äc t×m hiÓu chung1. T¸c gi¶:- Tªn thËt lµ Ph¹m B¸ Ngo·n . ( 04.11.1930 – 15. 12.1980)- Quª: HuyÖn Phong §iÒn, tØnh Thõa Thiªn - HuÕ.- N¨m 1965 «ng ®­îc tÆng gi¶i th­ëng v¨n häc NguyÔn §×nh ChiÓu. - Sau n¨m 1975, Thanh H¶i lµ uû viªn Ban chÊp hµnh Héi nhµ v¨n ViÖt Nam.Phong c¸ch th¬: B×nh dÞ, nh©n hËu vµ ch©n thµnh.Tiết 116 : Mùa xuân nho nhỏ ( Thanh Hải ) xuèng ®Ó råi kh«ng dËy ®­îc n÷a. Lóc ®ã ®Ó l¹i bao nhiªukiÖn, ng­êi c¶m thÊy tho¶i m¸i ®«i chót lµ t«i liÒn ngåi vµo ... T«i lu«n cã c¸i ¸m ¶nh cña mét ng­êi ®au bÖnh hiÓmnghÌo, r»ng kh«ng biÕt m×nh sÏ n»m xuèng vµo lóc nµo, n»mchuyÖn dë dang, trong ®ã cã nh÷ng t¸c phÈm... Khi cã ®iÒubµn. T«i tù nhñ: Ph¶i sèng nh÷ng ngµy th¸ng cuèi cã Ých ®Ó tr­íckhi mÊt ®i m×nh vÉn cã thÓ lµm viÖc ®Õn giê chãt. V¨n B¶n TiÕt :116 MïA XU¢N NHO NHá Thanh H¶i1. T¸c gi¶:- Tªn thËt lµ Ph¹m B¸ Ngo·n . ( 04.11.1930 – 15. 12.1980)- Quª: HuyÖn Phong §iÒn, tØnh Thõa Thiªn - HuÕ.- N¨m 1965 «ng ®­îc tÆng gi¶i th­ëng v¨n häc NguyÔn §×nh ChiÓu. - Sau n¨m 1975, Thanh H¶i lµ uû viªn Ban chÊp hµnh Héi nhµ v¨n ViÖt Nam.Phong c¸ch th¬: B×nh dÞ, nh©n hËu vµ ch©n thµnh.3. §äc v¨n b¶nI .§äc t×m hiÓu chung1. T¸c gi¶2, T¸c phÈmS¸ng t¸c: Th¸ng 11-1980. ThÓ th¬: 5 ch÷.M¹ch c¶m xóc cña bµi th¬ : Tõ mïa xu©n cña thiªn nhiªn, ®Êt trêi ®Õn mïa xu©n cña ®Êt n­íc vµ cuèi cïng lµ mïa xu©n nho nhá cña mçi ng­êi.Bè côc: 3 phÇn. + Khæ th¬ ®Çu: Mïa xu©n thiªn nhiªn. + Hai khæ tiÕp theo: Mïa xu©n ®Êt n­íc vµ con ng­êi. + Ba khæ cuèi: ­íc nguyÖn cña nhµ th¬ tr­íc mïa xu©n. Tiết 116 : Mùa xuân nho nhỏ ( Thanh Hải ) Mäc gi÷a dßng s«ng xanhMét b«ng hoa tÝm biÕc¬i con chim chiÒn chiÖnHãt chi mµ vang trêiTõng giät long lanh r¬i T«i ®­a tay t«i høng.Mïa xu©n ng­êi cÇm sóngLéc gi¾t ®Çy trªn l­ngMïa xu©n ng­êi ra ®ångLéc tr¶i dµi n­¬ng m¹TÊt c¶ nh­ hèi h¶TÊt c¶ nh­ x«n xao§Êt n­íc bèn ngµn n¨mVÊt v¶ vµ gian lao§Êt n­íc nh­ v× saoCø ®i lªn phÝa tr­íc.Ta lµm con chim hãtTa lµm mét cµnh hoaTa nhËp vµo hoµ caMét nèt trÇm xao xuyÕn.Mét mïa xu©n nho nháLÆng lÏ d©ng cho ®êiDï lµ tuæi hai m­¬iDï lµ khi tãc b¹c.Mïa xu©n- ta xin h¸tC©u Nam ai, Nam b×nhN­íc non ngµn dÆm m×nhN­íc non ngµn dÆm t×nhNhÞp ph¸ch tiÒn ®Êt HuÕ. - Thanh H¶i -Mïa xu©n nho nháS¸ng t¸c: Th¸ng 11-1980. ThÓ th¬: 5 ch÷.M¹ch c¶m xóc cña bµi th¬ : Tõ mïa xu©n cña thiªn nhiªn, ®Êt trêi ®Õn mïa xu©n cña ®Êt n­íc vµ cuèi cïng lµ mïa xu©n nho nhá cña mçi ng­êi.Bè côc: 3 phÇn. + Khæ th¬ ®Çu: Mïa xu©n thiªn nhiªn. + Hai khæ tiÕp theo: Mïa xu©n ®Êt n­íc vµ con ng­êi. + Ba khæ cuèi: ­íc nguyÖn cña nhµ th¬ tr­íc mïa xu©n. Tiết 116 : Mùa xuân nho nhỏ ( Thanh Hải ) Khổ thơ đầuBỐ CỤCCảm xúc trước mùa xuâncủa thiên nhiên đất trờiKhổ 2 và 3Mùa xuân của đất nước,con ngườiKhổ 4 và 5Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơLời ngợi ca quê hương đất nướcKhổ thơ cuốiMäc gi÷a dßng s«ng xanhMét b«ng hoa tÝm biÕc¬i con chim chiÒn chiÖnHãt chi mµ vang trêiTõng giät long lanh r¬i T«i ®­a tay t«i høng.Mäc gi÷a dßng s«ng xanhMét b«ng hoa tÝm biÕc¬i con chim chiÒn chiÖnHãt chi mµ vang trêiTõng giät long lanh r¬i T«i ®­a tay t«i høng. Cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ h×nh ¶nh“giät long lanh”. Em h·y tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh?Mäc gi÷a dßng s«ng xanhMét b«ng hoa tÝm biÕc¬i con chim chiÒn chiÖnHãt chi mµ vang trêiTõng giät long lanh r¬i T«i ®­a tay t«i høng.Mäc gi÷a dßng s«ng xanhMét b«ng hoa tÝm biÕc¬i con chim chiÒn chiÖnHãt chi mµ vang trêiTõng giät long lanh r¬i T«i ®­a tay t«i høng.Mäc gi÷a dßng s«ng xanhMét b«ng hoa tÝm biÕc¬i con chim chiÒn chiÖnHãt chi mµ vang trêiTõng giät long lanh r¬i T«i ®­a tay t«i høng.Mäc gi÷a dßng s«ng xanhMét b«ng hoa tÝm biÕc¬i con chim chiÒn chiÖnHãt chi mµ vang trêiTõng giät long lanh r¬i T«i ®­a tay t«i høng.2. Cảm xúc về mùa xuân đất nước:- Mùa xuânngười cầm súngngười ra đồngBiểu trưng cho hai nhiệm vụ bảo vệ và xây dựng đất nướcMïa xu©n ng­êi ra ®ångLéc tr¶i dµi n­¬ng m¹Mïa xu©n ng­êi cÇm sóngLéc gi¾t ®Çy quanh l­ngMïa xu©n ng­êi cÇm sóngLéc gi¾t ®Çy quanh l­ngMïa xu©n ng­êi ra ®ångLéc tr¶i dµi n­¬ng m¹TÊt c¶ nh­ hèi h¶TÊt c¶ nh­ x«n xaoLéc lµ chåi non léc biÕc; Léc cßn lµ may m¾n h¹nh phóc; Léc lµ mïa xu©n, søc xu©n. Léc theo ch©n ng­êi lÝnh ®ang b¶o vÖ mïa xu©n cho ®Êt n­íc, theo ng­êi n«ng d©n lµm nªn mïa vµng béi thu. Hä ®ang ®em mïa xu©n ®Õn kh¾p mäi miÒn ®Êt n­íc.§Êt n­íc bèn ngµn n¨mVÊt v¶ vµ gian lao§Êt n­íc nh­ v× saoCø ®i lªn phÝa tr­íc.Nh©n ho¸, so s¸nh víi h×nh ¶nh ®Ñp, k× vÜ, tr¸ng lÖTa lµm con chim hãtTa lµm mét cµnh hoaTa nhËp vµo hoµ caMét nèt trÇm xao xuyÕn.Ta lµm Ta lµmTa nhËpThảo luận : Mở đầu bài thơ là Tôi - giờ đây tác giả chuyển thành Ta. Cách xưng hô như vậy có ý nghĩa gì?Thay ®æi c¸ch x­ng h«T«iSè ÝtRiªngT¸c gi¶TaSè Ýt + sè nhiÒuRiªng + chungT¸c gi¶ + mäi ng­êiKh¸t väng hoµ nhËp vµo cuéc sèng chung víi lÝ t­ëng cao ®Ñp: sèng lµ cèng hiÕn C¶m xóc cña riªng t¸c gi¶ tr­íc mïa xu©n.H×nh ¶nh “mïa xu©n nho nhá” lµ biÓu t­îng cho nh÷ng g× tinh tuý nhÊt , ®Ñp ®Ï nhÊt cña sù sèng vµ cuéc ®êi mçi con ng­êi. Nhµ th¬ muèn lµm mét mïa xu©n nho nhá, nghÜa lµ sèng ®Ñp, sèng víi tÊt c¶ søc sèng t­¬i trÎ cña m×nh , nh­ng rÊt khiªm nh­êng, gãp vµo mïa xu©n lín cña ®Êt n­íc, cña cuéc ®êi. ¦íc nguyÖn Êy thËt tha thiÕt, m·nh liÖt. Mét mïa xu©n nho nháLÆng lÏ d©ng cho ®êiDï lµ tuæi hai m­¬iDï lµ khi tãc b¹c.Mïa xu©n- ta xin h¸t C©u Nam ai, Nam b×nhN­íc non ngµn dÆm m×nhN­íc non ngµn dÆm t×nhNhÞp ph¸ch tiÒn ®Êt HuÕ.1. NghÖ thuËt:- ThÓ th¬ 5 ch÷ cã nh¹c ®iÖu trong s¸ng tha thiÕt.- H×nh ¶nh th¬ ®Ñp gi¶n dÞ.- Nh÷ng so s¸nh, Èn dô s¸ng t¹o.2. Néi dung: Bµi th¬ “Mïa xu©n nho nhá” lµ tiÕng lßng tha thiÕt yªu mÕn vµ g¾n bã víi ®Êt n­íc, víi cuéc ®êi cña Thanh H¶i; thÓ hiÖn ­íc nguyÖn ch©n thµnh cña nhµ th¬ ®­îc cèng hiÕn cho ®Êt n­íc, gãp mét mïa xu©n nho nhá cña m×nh vµo mïa xu©n lín cña d©n téc.* Tæng kÕt.TÌM TỪ KHÓA TRONG CÁC Ô CHỮ SAUThanh Hải quê ở đâu ?THƯATHIÊNHUÊThái độ của tác giả thể hiện qua động từ “hứng” là gì ?RTRÂNTONGHãy nêu cảm xúc của nhà thơ ở khổ thơ thứ nhất ?ÂNGYNGÂTTrong khổ 1, khung cảnh thiên nhiên như thế nào ?NAONƯCƯớc nguyện của nhà thơ được biểu hiện ra sao ?KHIÊMTÔNƯớc nguyện Êy của Thanh Hải được ghi lại qua từ nào ?ONHNHOLàn điệu dân ca ở Huế được viết trong bài là gì ?ANAMAINMBINHVì sao bài thơ dễ đi vào lòng người ?NGIAUHACĐIÊUSai rồi12345678ý nghÜa nhan ®Ò cña bµi th¬- Nhan ®Ò bµi th¬ lµ mét h×nh ¶nh Èn dô s¸ng t¹o ®éc ®¸o, mét ph¸t hiÖn míi mÎ cña nhµ th¬. H×nh ¶nh “mïa xu©n nho nhá” lµ biÓu t­îng cho nh÷ng g× tinh tuý nhÊt , ®Ñp ®Ï nhÊt cña sù sèng vµ cuéc ®êi mçi con ng­êi . ThÓ hiÖn ­íc nguyÖn tha thiÕt, ch©n thµnh cña nhµ th¬ muèn lµm mét mïa xu©n nho nhá, nghÜa lµ sèng ®Ñp, sèng víi tÊt c¶ søc sèng t­¬i trÎ cña m×nh , nh­ng rÊt khiªm nh­êng lµ mét mïa xu©n nho nhá gãp vµo mïa xu©n lín cña ®Êt n­íc, cña cuéc ®êi. ThÓ hiÖn quan ®iÓm vÒ sù thèng nhÊt gi÷a c¸i riªng vµ c¸i chung, gi÷a c¸ nh©n vµ céng ®ång mµ vÉn gi÷ ®­îc nÐt riªng cña m×nh.b, Nội dung: bài thơ là tiếng lòng tha thiết, yêu mến và gắn bó với đất nước, quê hương với cuộc đời, thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.MÙA XUÂN NHO NHỎTiết 1125/ Tổng kết:a, Nghệ thuật: - ThÓ th¬ 5 ch÷ gÇn víi lµn ®iÖu d©n ca xø HuÕ víi c¸ch gieo vÇn, vÇn liÒn vµ vÇn ch©n t¹o thµnh sù liÒn m¹ch gi÷a c¸c dßng th¬, khæ th¬ . - H×nh ¶nh võa gi¶n dÞ võa t¶ thùc, võa n©ng lªn tÇm biÓu t­îng kh¸i qu¸t ( con chim, cµnh hoa, mïa xu©n) - M¹ch c¶m xóc, m¹ch ý t¹o thµnh tø th¬ chÆt chÏ mµ logÝc : mïa xu©n thiªn nhiªn – mïa xu©n ®Êt n­íc – mïa xu©n d©ng hiÕn cña mçi ng­êi; mïa xu©n lín- mïa xu©n nhá – mïa xu©n hµi hoµ bÊt tËn . - Giäng ®iÖu cã sù biÕn ®æi phï hîp víi m¹ch c¶m xóc .1) H·y tr×nh bµy kh¸i qu¸ vÒ gi¸ trÞ nghÖ thuËt vµ néi dung cña bµi th¬?H­íng dÉn vÒ nhµ* Bµi tËp vÒ nhµ: - Häc thuéc lßng bµi th¬. ViÕt mét ®o¹n v¨n qui n¹p nªu c¶m nhËn cña em vÒ mét khæ th¬ em thÝch nhÊt. Em hiÓu g× vÒ nhan ®Ò bµi th¬? Sau khi häc xong bµi th¬, em cã suy nghÜ g× vÒ lÏ sèng cña m×nh tr­íc cuéc ®êi ?* So¹n bµi: ViÕng L¨ng B¸c : So¹n kÜ nh÷ng c©u hái trong SGK; C¶m xóc bao trïm bµi th¬? T×m nh÷ng h×nh ¶nh Èn dô, ho¸n dô trong bµi vµ ý nghÜa?